โรคฟัน เมื่อแก่ตัว ก็มักจะพบฟันสึก สัตว์มักตะผอมลง น้ำหนักลดเพราะแทะอาหารแข็งไม่ได้ดี ต้องปรับอาหารให้เหมาะสม ทั้งคุณภาพและความอ่อนนุ่มของอาหาร
รูป by : nkeon
เช่น E. coli, Campylobacter แต่ที่พบมักจะเป็น Salmonella sp. นอกจากนี้เม่นแคระ ถือว่าเป็นสัตว์อมโรคชนิดนี้อยู่ โดยไม่แสดงอาการ จะแสดงอาการเมื่อร่างกายอ่อนแอลง และติดต่อไปยังตัวอื่นและลูกได้ โดยพบในเม่นแคระอายุน้อยก่อนหย่านม และช่วงเปลี่ยนอาหาร อาการที่พบมีทั้งถ่ายเหลว และถ่ายแบบมีมูก บางรายการจัดการไม่ดีก็พบรุนแรงยิ่งขึ้น เกิดจากการปนเปื้อนเชื้อในอาหาร หรือแมลง หรือหนอน อาการท้องเสียจากเชื้อคอคซิเดีย (Coccidiosis) พวกนี้จะถ่ายแบบมีมูก จนถึงบิดมูกเลือด อย่างไรก็ตามเชื้อแบคทีเรียและโปรโตซัวในเม่นแคระที่แข็งแรงและอายุมาก จะหายได้ด้วยตัวเอง (self limiting) และอาจจะแสดงอาการไม่กี่วันตามวงชีวิตของเชื้อ และพยาธิกำเนิด จากลำไส้เล็กส่วนต้น มาจนถึงลำไส้ใหญ่ และขับออกตามธรรมชาติ
แต่อย่างไรก็ตามเชื้อเหล่านี้เป็นอันตรายต่อเม่นแคระที่ยังเป็นเด็กและไม่หย่านม หรือมีการติดเชื้อปริมาณสูง เชื้อ E.coli และ Campylobacter จะทำให้ถ่ายเหลวเป็นน้ำ เป็นชนิด osmotic diarrhea หากเป็นมากสัตว์จะเกิดสภาวะสูญเสียน้ำ ขาดน้ำ (dehydration) และตายได้ มักพบและรุนแรงในสัตว์อายุน้อย เชื้อ Salmonella และคอคซิเดีย จะทำลายผนังเซลเยื่อบุลำไส้ด้วย จึงมีเลือดออกปะปนมากับอุจจาระ เป็นมูกจนไปถึงมูกเลือด การรักษานอกจากจะต้องเลือกยาที่เหมาะกับเชื้อแล้ว ในบางรายต้องทำการรักษาโดยการให้สารน้ำ สารอาหารทดแทน การเลือกใช้ยาก็มีข้อควรระวัง เพราะเชื้อส่วนใหญ่เป็นแกรมลบ และคอคซิเดียเป็นโปรโตซัว การเลือกใช้ยาปฏิชีวนะออกฤทธิ์สำหรับกลุ่มแกรมบวกนั้นกำจัดไม่ได้ และยังไปทำลายแบคทีเรียที่เป็นประโยชน์ในทางเดินอาหาร
เจ้าของที่ไม่ทราบนั้นมีเป็นจำนวนมาก และมักจะคิดว่าตนรักษาหาย ทั้งที่เชื้อหลายชนิดมันหายได้กลไกของร่างกายสัตว์และเชื้อเอง หากรักษาไม่หายขาด เชื้อบางตัวจะกลับมาใหม่ เช่นคอคซิเดีย จะยังคงมีอยู่ในร่างกาย
โรคอ้วน
เป็นอีกโรคที่สำคัญ เพราะส่งผลให้เกิดโรคตับในเม่นแคระได้โดยมีความสัมพันธ์กัน
โรคทางเดินหายใจจากเชื้อโรคเดียวกันกับหนู กระต่าย สุนัข เช่น จากเชื้อ Bordetella brochiceptica, Pasteurella multocida, และ Mycoplasma เป็นต้น
โรคเกี่ยวกับเลือด
มักมีสาเหตุมาจากโรคตับ มะเร็ง หรือขาดสารอาหาร
โรคไตในเม่นแคระอายุมากกว่า 2 ปีขึ้นไป กระเพาะปัสสาวะอักเสบ นิ่ว
โรคตา
ทั้งการอักเสบธรรมดา มีแผลหลุม ไปจนถึงต้อหิน ต้อกระจกเมื่อแก่
โรคผิวหนังจากไร หมัด และเชื้อรา ทำให้เกิดอาการต่างๆ ตามเชื้อนั้นๆ เช่นคัน แผลเกาหรือถู หากเป็นเชื้อรา ก็มักจะพบขนเปราะ ผิวหนังแห้งหยาบ เป็นวงนูนยกตัว เป็นปัญหาที่พบได้เสมอๆ การอาบน้ำและใช้น้ำยากำจัด รวมทั้งการฉีดยาป้องกัน หรือรักษาอย่างไอเวอเมกติน ก็นิยมปฏิบัติกันในรายที่พบว่าติดไร หรือหมัดรุนแรง แต่ต้องร่วมกับการกำจัดในที่อาศัยร่วม
กลุ่มอาการทางประสาท
เช่น Wobbly hedgehog syndrome (WHS) สัตว์จะแสดงอาการอัมพาต เป็นโรคทางพันธุกรรม เกิดเนื่องจากยีนด้อย (recessive gene) มีการรณรงค์เรื่องนี้ โดยการคัดเลือกสายพันธุ์ที่แข็งแรง ในเมืองนอกนับว่าไม่ค่อยพบแล้ว แต่ในเมืองไทยอาจจะยังมีการหลอกขายกัน หรืออาจจะยังมีอยู่ แต่ก็ยังไม่มีการยืนยันชัดเจน เพราะการตรวจนั้นยาก นอกจากสงสัยจากอาการที่พบ รวมทั้งการซักประวัติไปยังพ่อแม่ และลูกในแต่ละครอก หากมีอาการดังกล่าว ให้สงสัย ควรทำการคัดแยก ไม่ทำการขยายพันธุ์ชุดที่มียีนด้อยดังกล่าวต่อ
นอกจากนี้ยังมี เนื้องอก ที่พบได้เหมือนในหนู ทั้งภายนอกและที่อวัยวะภายใน พบมากในเม่นแคระอายุมากขึ้นไม่มีความจำเป็นในการให้วัคซีนในเม่นแคระ เนื่องจากมีความทนทานต่อโรค อายุจะยืนกว่าหนู อายุประมาณ 4-7 ปีทีเดียว ซึ่งเรื่องโรคต่างๆ อาจจะนำมากล่าวโดยละเอียดในภายหลัง
ข้อมูลจาก
หมอแก้ว (ผศ. น. สพ. สมโภชน์ วีระกุล)
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น